B2.2 mailako 41. eskola, 2024ko martxoaren 19koa

 

41.  eskola:  2024ko martxoaren 19koa

-     Martxoaren 8a aitzakia, Emakume aitzindariak (=aurrendariak = bide-urratzaileak) izango ditugu hizpide egunotan. Ezagutu genuen jada bere garaian aitzindaria = aurrendaria = bide-urratzailea izan zen ginekologoa: Agnodize. Garai berriagoetara itzulita, datozen egunotan lau emakume gogoangarri (gogoangarria: gogoan edukitzea merezi dutenak, “memorables”) ezagutuko ditugu: Virginia Woolf, Elbira Zipitria, Coco Chanel eta Clara Campoamor.

Genero berdintasunaren gaian murgilduta, eta Historian zeresana eman duten emakumeen lana eta meritua aitortze aldera, gaur Elbira edo Elbire Zipitriari buruzko ulermen jarduera zuzendu dugu, testua irakurri ahala. Zipitria bere garaian aitzindaria, aurrendaria, bide-urratzailea izan zen eta ikastolen sortzaileetako bat izan zela baiezta liteke. 

-    Euskal Herritik haratago, beste emakume bide-urratzaile bat Coco Chanel izan zen. Berari buruzko ulermen-jarduera (Coco Chanel: moda-diseinatzaile ausarta baino zerbait gehiago)  zuzendu dugu, testua – edo, osoa ez bada, pasarte esanguratsuenak –  irakurri ahala.

-     Genero berdintasunaren gaiarekin jarraituz, arlo honetan aitzindari, aurrendari edo bide-urratzaile izan zen Clara Campoamor ekarri dugu gurera. Bera izan zen, hain zuzen, Espainian emakumeen boto-eskubidea lortu zuena, hots, sufragio unibertsala ezar zedin (=ezartzea) lortu zuena.

o   Jarduera honen lehenengo ariketan, ikasleek zenbait herrialde ordenatu behar izan dituzte, euren ustez emakumeek boto-eskubidea lortu zuten urtearen arabera. Horretan aritu dira eta, ondoren, arbelean erantzunak jarrita, zuzendu egin dugu. 

Zerk eman digu atentzioa edo zer egin zaigu deigarria?: bada, (gaur) egun aurrerakoitzat dauzkagun zenbait herrialdetan –  Frantzia eta Suitza, esaterako – emakumeek boto edo bozka eskubidea oso berandu lortu izana (1941ean eta 1944an, hurrenez hurren), eta, herrialde atzeratutzat ditugun beste zenbaitetan, berriz, – Hungarian, Errumanian… – askoz lehenago lortu izana.

o   ENTZUNAREN ULERMENA: Clara Campoamor, urteurrena (x0,9x1). Itemak azaldu ostean, birritan entzun dugu audioa eta, ondoren, zuzendu egin ditugu itemak, erantzun zuzenak behar bezala arrazoituz. Azkenik, arbelean ipinita, entzungaiko ideia esanguratsuenak (=adierazgarrienak) irakurri ditugu denon artean.

a.      Sufragio unibertsalaren bultzatzailea = sustatzailea izan zen.

b.     Harrigarria da zer garbi zeukan berdintasuna; izugarria da garai hartarako. Asko irakurtzen zuen… Oso ikasia zen = kultua zen.

c.       Abokatu lanetan hasi zen; gero, politikan murgildu = sartu zen.

d.      Posizio horretatik EKIN zion emakumeen boto eskubidea lortzeko borrokARI.

e.  Izugarrizko eztabaida sortu zen, ea une egokia zen ala itxoin behar zen, emakumeek ez zutelako heziketa nahikorik, ez zutelako informazio nahikorik…

f.        Espainian sufragio unibertsala ezartzea lortu zuen.

g.      Erbestera joan behar izan zuen= erbesteratu egin behar izan zuen.

h.      Clara minbiziak jota (nola?) hil zen.

i.        Erraustu (erre + hauts)

j.  Donostiako Polloe hilerrian lurperatu = ehortzi zuten, Monso Riu familiaren panteoian, euren amabitxia = amandrea zelako.

o  Bertan agertu zaigu egitura hau (kopia bana eman diet):-AK JOTA + egon, ibili, hil…(“Clara Campoamor minbiziAK JOTA hil zen”). Egitura hau asko erabiltzen da gaixotasunekin eta kontrola ezin ditzakegun egoerekin (antsietateta, beldurra, urduritasuna, nekea, etsipena, nerbioak…). “Nola?” galderari erantzuten dio.

-          AHOZKO ADIERAZPENA: Historiako emakume aipagarri horiek…

Emakumeen eta gizonen arteko berdintasunaren gaia jorratzera goazela eta, goraipatzea merezi duten emakumeak izango ditugu hizpide, askotan gizarteak euren lana aitortu ez dien arren edo gizon askok gutxietsiak izan diren arren.

Aukera ezazue Historiako emakume bat, bere garairako aitzindaria = aurrendaria = bide-urratzailea zena  edota Historian zeresan handia eman duena. Bildu berari buruzko informazioa. Ondoren, prestatu lauzpabost minutuko bakarrizketarako gidoitxoa, zure ikaskideari ahoz azaltzeko. Emakume hori edozein arlotan gailendutako norbait izan daiteke (politikan, literaturan, medikuntzan, ikerketan, ekonomian, artean,…).

AUKERATU DUDAN EMAKUMEA: ___________________________________________

-          Etxerako lanak:

o   Aniztasunari buruzko bitartekotza-fitxak. Binaka adostuta, lehenengo biak presta ditzatela hurrengo egunerako.

o   Andreak izeneko ulermen-jarduera, esaldiak testuan txertatzean datzana (Karmele Jaioren testua da). Dena den, ASTE SANTURAKO GORDE DEZAKETE, EZ BAITUGU OSTEGUNEAN ZUZENDUKO.

o   Josebe Iturrioz: “Denok izan beharko genuke oso feminista” izeneko ulermen-jarduera, galderak eta erantzunak uztartzekoa (OSTEGUNERAKO).

o   Egitura, esapide eta esamolde jatorrak euskaraz (I).  Inauterietarako bidali nien ariketen sortan daukate. Honezkero egina izan behar lukete. Edonola ere, badaezpada ere, kopia bat eman diet eta blogera berriro igoko dut. OSTEGUNEAN EKARRI.

OHARRA: Norbaitek nahiago badu, ariketa hau H5P formatuan (interaktiboa) ere eskura dago blogean.

-  Oraindik eginak ez badituzue… zuzendu gabeko etxeko lanen biltegian izan behar dituzue postit batekin:

o   AHALERA: Orainaldiko ahalerako adizki ezagunenak  (nor – naiteke, zaitezke…  – eta nor-nork 3. pertsona – dezaket, ditzaket, dezakegu, ditzakete…–) errepasatzeko ariketa analitiko osagarria + erantzunak.

OHARRA: Norbaitek nahiago badu, ariketa hau H5P formatuan (interaktiboa) ere eskura dago blogean.

o   Izenorde bihurkariak lantzeko ariketa (erantzun-orriarekin).

o   ELKAR lantzeko indartze-ariketak. 40 esaldi dira, berariaz prestatuak,  ELKAR partikulari kasu-marka egokia erants diezaioten eta adizki egokia ipin dezaten. Erantzun-orria ere banatu diet. Denak aldi berean ez ditzatela egin aholkatu diet.

OHARRA: Norbaitek nahiago badu, ariketa hau H5P formatuan (interaktiboa) ere eskura dago blogean.

o   Arrasto digitala izeneko cloze-testa.

o “Maite Bilbao: Gerora konturatzen zara zenbat irabazten duzun euskara jakinda”. Lehenengo gai honetan – identifikazio pertsonala – euskaldunoi buruz ari gara. Euskal Herritik kanpo ere badira euskaldunak, Argentinan, esaterako. Gure hurrengo protagonista jaiotzez argentinarra den arren, euskara irakasle (bezala) aritzen da (=irakasle jarduten du = irakasle lan egiten du) Hernanin. Berari eginiko elkarrizketan, testutik ateratako hainbat esaldi txertatu behar dira hutsune egokietan, distraktoreak saihestuz.

OHARRA: Norbaitek nahiago badu, ariketa hau H5P formatuan (interaktiboa) ere eskura dago blogean.