B2.2 maila: AZKEN EGUNA: GOIZEKO TALDEAREN 53. eta 54. eskolak (maiatzak 16 eta 18) eta ARRATSALDEKOAREN 54.a (maiatzak 17)

 

Goizekoen 53. eta 54. eskolak (maiatzaren 16koa eta 18koa)

Arratsaldekoen 54.a (maiatzaren 17koa).

AZKEN EGUNA

-    Goizeko taldean: Izenorde bihurkariak (“neure burua” eta kidekoak) lantzeko bazuten ariketa bat. Bertan, eskutitz bateko zenbait esaldi – erdarakadaz josia – zuzendu behar zituzten izenorde bihurkariak erabiliz. Arretaz zuzendu dugu, beharrezko azalpenak emanez.

-      Goizeko taldean: Genero berdintasunaren gaian murgilduta, eta Historian zeresana eman duten emakumeen lana eta meritua aitortze aldera, gaur Elbira edo Elbire Zipitriari buruzko ulermen jarduera zuzendu dugu, testua irakurri ahala. Zipitria bere garaian aitzindaria, aurrendaria, bide-urratzailea izan zen eta ikastolen sortzaileetako bat izan zela baiezta liteke.

-       Goizeko taldean: Euskal Herritik haratago, beste emakume bide-urratzaile bat Coco Chanel izan zen. Berari buruzko ulermen-jarduera (Coco Chanel: moda-diseinatzaile ausarta baino zerbait gehiago)  zuzendu dugu, testu osoa irakurri beharrean, pasarte esanguratsuenak irakurriz.

-     Bi taldeetan: egungo emakumeei buruzko ulermen-jarduera zuzendu dugu, Karmele Jaiorena, “Andreak” izenekoa. Bertan, ikasleek zenbait esaldi txertatu behar izan dituzte testuan.

-    Bi taldeetan: Emakumeei askotan argalak eta lirainak izatea eskatzen zaie, gizonezkoei ez bezala, baina egia da, halaber, gero eta gizon gehiago direla itxuraz arduratzen direnak. Fashion izan nahi, kosta ahala kosta izeneko ulermen-jarduera zuzendu dugu, astiro, beharrezko azalpenak emanez. Ulermen itemak ez ezik, sinonimoak ere zuzendu ditugu. Oharrak:

o   Ziztu bizian = ziztu batean etorri naiz (= oso azkar).

o   Jo! Autoa bi minutuz utzi (dut) eta isuna jarri didate! Marka da, gero!! = Hori ere ikusi behar! = Hamaika ikusteko / entzuteko jaioak gara!

o   Bertsua (=beretsua) = antzekoa

o   Istripu baten berri izan dut = jakin dut istripu bat gertatu dela

o   Istripu baten berri eman dizuet = jakinarazi dizuet istripu bat gertatu dela.

OHARRA: ZEREN + BERRI +IZAN / EMAN egiturak aditza beti singularrean darama, nahiz eta ZEREN kasua pluralean egon: Arazo batzuEN (pl.) BERRI EMAN DIT (dizkit); Ingurukoei gure asmoEN (pl.) BERRI EMAN GENIEN (genizkien); Hilabete honetako gastuEN (pl.) BERRI EMAN ahal DIDAZU? (dizkidazu).

o   Gai honen harira / harian / haritik = ildo berean / beretik = honekin lotuta = gai honekin duen zerikusiagatik… (euren idazlanetarako lokailu egokia).

o   Azkenik, errepara diezaiotela jardueraren amaieran duten taulatxoari; bertan datorkiz  GERO(Z) ETA... –AGO/-AGOA/-AGOAK konparaziozko egitura, bilakaera adierazten duena. Behin baino gehiagotan ohartarazi izan ditut ohiko akats honetaz ere: zenbat eta... gero eta... eta ordena egokiaz:

GERO(Z) ETA…-AGO/A/AK + aditza. Hona hemen ikasleen idazlanetako pare bat pare akats: Egun, gero eta gehiago hegazkinez bidaiatzen dugu > Egun, gero eta gehiago bidaiatzen dugu hegazkinez. Gaur egungo gaztetxoak gero eta lehenago ordenagailua erabiltzen hasten dira > Gaur egungo gaztetxoak gero eta lehenago hasten dira ordenagaiua erabiltzen.

-    Bi taldeetan: AHOZKO ADIERAZPENA: Elkarrizketa: Elikadura osasungarria, osasuntsu egon gaitezen.

     Urdaiazpiko moztu berria (a) bilduta dagoena (b) BAINO  osasuntsuagoa da

     Bilduta dagoen urdaiazpikoa (b) ez da moztu berria (a) BEZAIN  osasuntsua.

-   Goizeko taldean: Nik emandako txostena baliatuz, berdintasunezko eta desberdintasunezko konparazio partikulak errepasatzeari ekin diogu, adibideen bidez ulertaraziz.

-     Goizeko taldean: AHOZKO BITARTEKOTZA: Binaka bilduta, batak, apirilaren 23a Liburuaren Naziorteko Eguna dela eta, irakurzaletasunari buruzko infografiak azaldu dizkio bikotekideari (“Liburuak oraindik modan?”); besteak, Nafarroako N-121A errepidearen arriskuaz eta bertan jazotzen diren istripuez (“Belate, bihurguneak korapilo”). Jarduera honetan, ahal dituzten konparaziozko gehienak osa ditzatela aholkatu diet, saia daitezela konparaziozko perpausak egiten. Adib.

-     Irakurleek paper euskarrian (A) euskarri digitalean (B) BAINO GEHIAGO irakurtzen dute (zenbat? > kantitatea).

-       15-25 urte arteko gazteak dira GUTXIEN irakurtzen duteNAK (superlatiboa + erlatibozkoa konbinatuta)

-    Goi-mailako ikasketak dauzkatenek (A) ikasketarik gabekoek (B) BAINO GEHIAGO irakurtzen dute. (zenbat? > kantitatea).

-   Ikasketarik gabekoek (B) EZ dute irakurtzen goi-mailako ikasketak dauzkatenek (A) ADINA = BESTE = BEZAINBESTE  (zenbat? > kantitatea).

-          Emakumeek (A) gizonek (B) BAINO gogokoAGO dute irakurtzea.

-          Gizonek (B) EZ dute emakumeek (A) BEZAIN gogoko_ irakurtzea.

-    N-121A errepidean, udan (A) neguan (B) BAINO istripu GUTXIAGO gertatu ohi dira. (zenbat? > kantitatea).

-     N-121A errepidean, udan (A) EZ dira neguan (B) ADINA = BESTE = BEZAINBESTE istripu gertatzen. (zenbat? > kantitatea).

-        N-121A errepidean, istripu GEHIEN gertatzen dEN zatia Sunbilla eta Almandozeko tunelaren artekoa da (superlatiboa + erlatibozkoa konbinatuta). Hau da, zati hori da arriskutsuENA. (nolakoa? > kualitatea).

-   Istripu GUTXIEN gertatzen dEN zatia, berriz, Almandoz eta Belateko tunelen artekoa (superlatiboa + erlatibozkoa konbinatuta).

-          Almandoz eta Belateko tunelen artean gertatzen da istripu GUTXIEN.

-   Hirugarren infografian ikusten denez, N-121A errepidearen 3. zatia, Almandozeko eta Belateko tunelen artekoa (A),  1. zatia, Burutain eta Ezkabako tunelaren artekoa (B) BAINO askoz seguruAGOA da. (nolakoa? > kualitatea).

-        Beraz, errepidearen 1. zatia (B) EZ da 3. zatia (A) BEZAIN segurua. (nolakoa? > kualitatea).

Bi taldeetan: KONTUZ!!

Kantitatea adierazteko, ADINA = BESTE = BEZAINBESTE erabiltzen da (Zenbat? galderari erantzuten dio eta “asko”ren konparazioa litzateke). Intentsitatea adierazteko, berriz – zenbatu edo kontatu ezin diren izenekin, abstraktuekin, adibidez – ADINAKO = BESTEKO = BEZAINBESTEKO erabiliko dugu (Zenbateko? galderari erantzuten dio eta, nolabait esateko, “handia”ren konparazioa litzateke).

-          Herrietan (A) ez da ibiltzen hirietan (B) ADINA auto_ (zenbat auto?)(auto asko).

-          Herrietan (A) ez dago hirietan (B) ADINAKO trafikoA (zenbateko trafikoa?) (trafiko handia) (trafiko asko).

-          Hirietan (A) ez dago herrietan (B) ADINAKO lasaitasunA (zenbateko lasaitasuna?) (lasaitasun handia) (lasaitasun asko).

-          Nik (A) zuk (B) ADINAKO interesA daukat gai horretan (interes handia) (interes asko) .

-          Nik (A) zuk (B) ADINAKO gogoA daukat konfinamendua amaitzeko (gogo handia) (gogo asko).

-  Bi taldeetan: ENTZUNAREN ULERMENA: Albiste laburrak. Proba zuriko 3. entzumen ariketaren pareko hau egin dugu gaurkoan. Ikasleek bi aldiz jarraian entzun dituzte sei albiste labur eta a) b) c) artean aukeraketa egokia egin behar izan dute.

-   Bi taldeetan: Albiste horietako batean honako hau entzun ahal izan dugu. Hamar urte BADIRA nesken trainerua ureratu zutenETIK Esaldi hori abiapuntutzat hartuta, denbora adierazten duen egitura hau azaldu diet: BADA / BADIRA + denbora erreferentzia (3 aste, 4 hilabete, 2 urte, 3 ordu, denbora luzea, urteak, hilabeteak…) + -(e)LA edo –(e)NETIK. Izan ere, oraindik badira ikasleak – zorionez, ez asko – “hace…que…” gaztelaniatik kalkatuta “orain dela” edo “duela” –(e)LA gehituta erabiltzen dutenak. OKERRRRRRRRR DAGOOOOOOO.

-      Bi taldeetan: Ikasturte amaierako azterketaren nondik norakoak azaldu dizkiet (atalak, iraupena, trebeziak, puntuazioa…).

-    Bi taldeetan: Zer egingo zenuke telefono-kabinekin? jarduera bikoitza zuzen dezatela eurek (erantzun-orria eta zuzenketa-oharrak banatu dizkiet). Ikasleek, hasteko, testutik ateratako zenbait esaldi hutsune egokietan txertatu behar zituzten; zuzendu ondoren, bigarren ariketa egin behar zuten: testuko zortzi esaldi nik emandako egitura erabiliz berridatzi behar zituzten. Berridazketa horietako egitura gehienak ikusiAK ditugu urtean zehar; beraz, errepaso gisa ongi etorriko zaie ariketa hau. Zuzendu ahala, nire zuzenketa-orriei erreparatzeko esan diet.

Atzealdeko zortzi berridazketa horietan, honakook datoz:

-(e)Z GERO baldintzazkoa.

-T(z)EARI UTZI. Ezin genion txanponak sarTZEARI UTZI; edateari utzi diot, erretzeari utzi diot… (alegia, lehen egiten nuen zerbait jada ez dut egiten orain).

-TZEAR = -TZEKO ZORIAN = -TZEKOTAN = TZEKO ARRISKUAN (beti ez da aurrekoen parekoa)

Lintze iberiarra galTZEKOTAN dago = lintze iberiarra galTZEKO ZORIAN dago = lintze iberiarra galTZEKO ARRISKUAN dago = Lintze iberiarra galTZEAR dago. Aterki eta oinetako konpontzaileen lana desagerTZEKOTAN dago = desagerTZEKO ZORIAN dago = desagerTZEKO ARRISKUAN dago = desagerTZEAR dago. Hau da, gutxi falta da lintzea galtzeko eta aterki nahiz oinetako konpontzaileen lana desagertzeko, ia desagertu da.

Ane, amaitu duzu ariketa? Ez, Dabid, baina amaiTZEKOTAN nago (=amaiTZEKO ZORIAN nago = amaiTZEAR nago = amaitzeko arriskuan). Hau da, ia amaitu dut, gutxi falta zait amaitzeko.

-(e)NEZ (GERO), BAIT- eta  ETA kausazkoak.

BEZAIN partikula, berdintasunezko konparazioak egitekoa.

Partizipioa + ORDUKO = BEZAIN LASTER = BEZAIN PRONTO = BEZAIN AZKAR (denborazko egitura hauek berehalakotasuna adierazten dute).

EZ EZIK…ERE…

-    Goizeko taldean: ASTEKO IRAKURGAIA: “Gaztea, argala eta liraina izan behar duzu…emakumea bazara”, hurrengoan zuzenduko dugun “Fashion izan nahi, kosta ahala kosta” deritzon jarduerarekin zerikusia duena.

-     Goizeko taldean: Orainaldiko subjuntibo adizkiak lantzeko: Gramatika eta ariketak II liburuko 32. eta 33. orrialdeetako ariketak. Erantzun orriak banatu dizkiet. Arratsaldekoek badute jada.