Tarteko Mailako 38. eskola, martxoaren 10 eta 11koa

38.  eskola, martxoaren 10 eta 11koa

-      Iraganeko NOR-NORK adizkiak. 171. orrialde osagarriko 2. ariketa zuzendu dugu, beharrezko azalpenak emanez.

o   Ezkongaietan = ezkongaiak ginenean. –GAI atzizkia:  andregaia = emaztegaia, senargaia, apaizgaia, hautagaia, (hauteskundeak) (hautatu = aukeratu). Andregaiaren zain egon beharrak =Andregaiaren zain egoteak (zu) urduri jartzen ZINTUEN.

o   Eskerrak…-EN (*-ela)

Eskerrak eguraldi ona egiten duEN (duela)

o   Eroria nenbilen= buru-makur  nenbilen = lur jota

o   Gau eta egun

o   Sutan jarri = asko haserrarazi = oso haserre jarri

o   Alfer hutsa, lotsagabe hutsa, tonto hutsa (*alfer bat, * lotsagabe bat, *tonto bat…) Gehienetan negatiboa den arren, positiboa ere izan daiteke gutxi batzuetan. Adib.: artista hutsa zara.

o   Eskastu = gutxitu = murriztu

-       Perpaus kontzesiboak. 203 orrialde osagarriko ariketak zuzendu ditugu, astiro, beharrezko azalpenak emanez.

-          Lazkaoko apaizari buruzko berridazketak (kontzesiboen egitura desberdinak erabiliz arbel digitalean zuzendu eta bateratu genituenak) biltzen dituen kopia banatu diet ikasleei, txukun-txukun koadernoan jasota izan ditzaten. Guretzat zerua infernua da.  Ikasleek esaldiak lotu behar zituzten kontzesibozko perpausak sortuz eta ahalik eta modu desberdin gehien erabiliz. Guk arbel digitalean modu guztietara zuzendu genituen. Gaurkoan, kopiak banatu dizkiet eurek eduki ditzaten.

-     Arratsaldeko taldean: Beste erlijio bat taoismoa da. Izan ere, Koldo Intxausti kristaua bada ere, makina bat erlijio desberdin daude mundu osoan; horien arteko bat, taoismoa. Taoista batek egindako balentria edo ekintza gogoangarriari buruzko ulermen jarduera egin dugu klasean, esaldiak txertatzekoa, Bere burua eltze batean egosi izeneko ulermen jarduera. Hutsuneak esaldiekin osatzeko astia utzi diet eta, ondoren, zuzendu egin dugu. Bide batez, ongi etorri zaigu jarduera hau euskal bihurkaria (NEURE BURUA eta kidekoak) errepasatzeko.

-       Goizeko taldean: NEURE BURUA lantzeko esaldiak zuzendu ditugu, astiro, beharrezko azalpenak emanez. Gogorarazi diet teoria errepasatzeko Gramatika eta ariketak I liburuko 160-161. orrialdeetan dutela berau.

-     Goizeko taldean: AHOZKO ADIERAZPENA: Eliza gainbehera doa. Koldo Intxausti apaizak adierazi zuena oinarritzat harturik – Eliza zaharkitua geratzen ari dela eta modernizatu beharra dagoela – erlijioen gainean jardun dute solasean ikasleek. Zeresan handia eman du gaiak.

 

Lexiko lagungarria:

            Aita Santua

            Izatezko bikotea: pareja de hecho

            Balio  moralak: valores morales

            Ezagutza: conocimiento

            Erraustu: incinerar

            Bataiatu: bautizar

            Bataioa: bautizo

            Jaunartzea: comunión

            Gizarte arauak = arau sozialak: normas sociales

            Sinistuna: creyente

            Gotzaina = apezpikua: obispo

            Lagun hurkoa: prójimo

            Otoitz egin = errezatu: rezar

            Moja: monja

            Berpiztu: resucitar

            Haragitu: reencarnar

-      Goizeko taldean: Bob Dylani buruzko jarduera – entzunaren ulermena – zuzentzen amaitu dugu, erantzunak behar bezala arrazoituz. Horretarako, item bakoitzari dagokion zatia bizpahiru aldiz entzunarazi diet eta erantzun zuzena aukeratu ostean, berau arrazoitu diet entzungaian erabilitako esaldiekin.

-    Arrataldeko taldean: Kantu eta guzti deritzon cloze-testa zuzendu dugu. Zaletasunen artean musikarekin gabiltza. Lazkaoko apaizari, Koldo Intxaustiri, heavy metal musika gustatzen zaiola esan genuen bere garaian, baina musika anitz dago munduan. Bestelakoa da guztiz abesbatzek edo koruek egiten dutena, lasai eta goxoagoa. Honen harira, “kantu eta guzti” close-testa zuzentzen jardun dugu, beharrezko azalpenak emanez:

a.      Alde batetik, testuan ageri diren mugagabe ugariak azpimarrarazi dizkiet ikasleei, mugagabearen erabileraz ohar daitezen:  edozeini, zenbait hiri, hamabost kontzertu, hainbeste hiritan, 29 haur kantarik, 13 orkesta kidek, 2 bakarlarik...

b.      GaldetuZ GERO:  testu askotan agertu zaigu jada, baldintzazko hau. “galdeTZEN BADIOGU edo “galdeTUKO BAGENIO”ren parekoa.

c.       NOIZKO? Egun baterako ostatu hartu nahi nuke; bi egunetarako logela bat behar dugu; astebururako (sing.) badaukazue logela hutsik?; Bi astetarako joango gara Cadizera; lau hilabetetarako kontratatu dute. Datorren egunerako etxerako lanak.

d.      Kausako kateatuak: gaztelaniaz ez bezala, euskaraz kausazko bakoitzak eraman behar du bere marka. Ikasleen galdera, denek marka bera eraman behar duten ala ez. Bi aukera: kausazko horiek maila berekoak badira, bai: Aspirina bat hartuko dut, buruko mina BAITut eta hotzikarak BAITitut. Kausazko bat bestearen kausazkoa baldin bada, berriz, hau da, bata bestearen menpe baldin badago, ez: Aspirina bat hartuko dut, buruko mina BAITut, atzo parranda egin nuELAKO.

e.       HAURRENGAN (norengan)

f.       A zein B = A nahiz B = Bai A, bai B = A ez ezik, B ere = A eta B.

Gaur goizean 10etan jaiki naiz eta autobusa hartu dut eskolara joateko. Autobusean nahiz  (zein)  eskolan liburu bat irakurtzen aritu naiz.

(Nahiz) Arantza  nahiz Amaia, atzean eserita daude.

(Zein) Arantza  zein Amaia, atzean eserita daude.

Arantza eta Amaia atzean eserita daude.

Bai Arantza, bai Amaia, atzean eserita daude.

Arantza  ez ezik, Amaiai ere atzean eserita DAGO.

Ez bakarrik Arantza, Amaia ere atzean eserita DAGO.

Lehenengo osagaia, nahi bada deklina daiteke; bigarrena, derrigorrez:

Kopia hauek  Arantza(rentzat) NAHIZ AmaiaRENTZAT  dira.

Kopia hauek Arantza(rentzat)  ZEIN AmaiaRENTZAT dira.

g.      Virginia, isil zaitez behingoz = behingoan!

h.      Oroipenak = oroitzapenak: recuerdos. Oroitzapenik politenak HOTELETAKO  OROITZAPENAK > HOTELETAKOAK (nongoak) dituzte. Izan ere, NONGO kasua izenlaguna da eta, beraz, jarraian izen bat eraman behar du. Ezin da joan aditz baten aurrean. Aditzaren aurrean, NONGOA edo NONGOAK agertuko zaigu.

i.        Nik gauero zurrunga egiten dut; ni zurrungaka (nola) ari naiz; Ikasle horrek, klasean aspertzen denean, aharrausi egiten du; Jose aharrausika (nola) ari da. Eztul egin dut. Eztulka (nola) ari naiz. Txalo egiten dute. Txaloka (nola) ari dira.

j.        Hain dira isilak...ez bait-…  Ondoriozkoa. Datorren urtean sakonduko duten arren, azaletik aukera desberdinen berri eman diet

HAIN ikasle azkarra da, azterketan oso emaitza ona lortu du.

HAIN ikasle azkarra da, azterketan oso emaitza ona lortu BAITu.

HAIN ikasle azkarra da, NON azterketan oso emaitza ona lortu BAITu.

HAIN ikasle azkarra da, EZEN azterketan oso emaitza ona lortu BAITu.

HAIN ikasle azkarra da, azterketan oso emaitza ona lortu duELA.

HAINBESTE diru dauka, nahi duen guztia erosten du.

HAINBESTE diru dauka, nahi duen guztia erosten BAITu.

HAINBESTE diru dauka, NON nahi duen guztia erosten BAITu.

HAINBESTE diru dauka, EZEN nahi duen guztia erosten BAITu.

HAINBESTE diru dauka, nahi duen guztia erosten duELA.

k.       Bonboiak ekarri ditut, eta har itzazue lasai, baina hartu hiru ikasle bakoitzeko. Zenbat balio du logelak gau bakoitzeko?

l.        EgoTEAK , kantaTZEAK  (nominalizazioa NORK kasuan. ZERK?)

m.    Dakar(tza)t, dakar, dakargu, dakarzu, dakarzue, dakarte / darama(tza)t, darama, daramagu, daramazu, daramazue, daramate. Trinkoak izanik, une honetan gertatzen ari den eta, beraz, amaitugabea den ekintza adierazten dute aditzok. Ez itzazue nahastu “ekarri dut” (amaitua, burutua) eta “ekartzen dut” (ohikoa, egunerokoa) adizkiekin.

Atzo Alcampora joan nintzen erosketak egitera (ekintza amaitua dago).

Atzo Alcampora nindoanEAN = nindoaLA(RIK),  istripua izan nuen (ekintza amaitu gabe dago).

Lehen, astero Alcampora joaten nintzen (ohiturazko ekintza, askotan errepikatzen dena).

Bestalde, DAKAR, DARAMAT…aditz trinkoak NOR-NORK motakoak dira eta, beraz, ezin dute NORI kasua eraman. Horretarako, beste adizki batzuk beharko genituzke: dakarkiot, daramakizut…

n.      Egonak BAdira ERE (kontzesiboa)

-          ETXERAKO LANAK:

o   Arratsaldekoei: NEURE BURUA eta kideko bihurkaria lantzeko esaldiak.

o   Ziberbikoteak testua irakur dezatela.

o   Iraganeko NOR-NORK adizkiak. 194-195. orrialde osagarriak.