B2.2 maila: ARRATSALDEKO TALDEAren 36. eskola eta GOIZEKO TALDEAren 35.a. Otsailak 27 eta 28 (Inaute ostekoa)

 

Arratsaldekoen  36. eskola eta goizekoen 35.a: 2023ko otsailaren 27 eta 28koa (Inaute Astearen ondokoa)

 - ENTZUNAREN ULERMENA: Zer berri? (3.). Sei albistetxo entzun dituzte eta  bi ariketa egin. Lehenengoan, albiste bakoitza  albiste horren gaiarekin uztartu behar izan dute, alegia, berri bakoitza zeri buruzkoa den edo zertaz aritu diren hizketan jakin behar izan dute; bigarren ariketan, berriz, horko esaldiak zein hiztunek esan edo aipatu dituen aukeratu behar izan dute, beti ere, dauden bi distraktoreak saihestuz. Ariketa bakoitzerako, behin entzun behar da entzungaia; azken finean, entzungai berak direnez, bi ariketak egitean, azkenerako, albiste bakoitza bi aldiz entzuten da. Nahi izatera, zuzendu ostean, berriro entzun daitezke. Oharra:

“Zaharrak berri”. Norbaitek “zer berri?” galdetzen dizunean, “zaharrak berri” erantzun diezaiokezu, ez dagoela berririk, ezer ez dela aldatu adierazteko. Gaztelaniazko “sin novedad” euskaraz modu txukunean adierazteko modua.

-   Arrasto digitala, gure informazioa besteen esku testuko hamaika esaldi berridatzi behar zituzten ikasleek. Erantzun orriak eta azalpenak idatziz eman nizkien, Inaute astean eurek etxean zuzen zitzaten. Ongi etorri zaie orain arte landutako hainbat eduki errepasatzeko. Bertan agertu zaizkigu:

§  –AGATIK (ere) kontzesiboa (ez nahastu –T(Z)EAGATIK kausazkoarekin)

§  NORI edo ZERI + AURRE EGIN

§  ADINA (= BESTE = BEZAINBESTE) berdintasunezko konparazio partikulak, kantitatea adierazten dutenak.

§  –(e)N SEINALE

§  Partizipioa + EZEAN = EZIK (ezezko baldintza egiteko “komodina”)

§  –T(Z)EA AHALBIDETU = -T(Z)EKO AUKERA EMAN

§  Ondo baino hobeto  = ezin hobeto

§  Partizipioa + –(E)Z GERO  (baiezko baldintza egiteko ¨komodina¨)

§  NORI edo ZERI + ERREPARATU

§  –TZAT kasua

§  “mantendu” aditzaren gehiegizko erabilera

                Erantzunak ozenki komentatu dizkiet. Horien artean, arreta berezia merezi izan du 10.ak. Bertan, baiezko baldintzak (erreala, hipotetikoa nahiz irreala) egiteko komodina agertu zaigu: -(e)Z GERO. Horrek emandako aitzakia baliatuz, bereizketa hau gogorarazi diet:

-(e)Z GERO  baiezko baldintza egiteko “komodina” da. Hiru baldintzetarako (erreala, alegiazkoa edo hipotetikoa, irreala edo iraganekoa) balio du eta oso erabilerraza da: partizipioari gehitzea nahikoa da, ez darama aditz jokaturik.        EZEAN = EZIK partikulen baiezko bertsioa da.

- Baldintza erreala: Gurera (=gure etxera) etortzen BAzara, elkarrekin bazkalduko dugu, aspaldiko partez. = Gurera etorriZ GERO, elkarrekin bazkalduko dugu, aspaldiko partez.

- Alegiazko baldintza edo hipotetikoa: Datorren igandean gurera etorriko BAzina, elkarrekin bazkalduko genuke, aspaldiko partez.  = Datorren igandean gurera etorriZ GERO, elkarrekin bazkalduko genuke, aspaldiko partez.

- Baldintza irreala edo lehenaldikoa: Joan den igandean gurera etorri (izan) BAzina, elkarrekin bazkalduko genu(ke)en = Joan den igandean gurera etorriZ GERO, elkarrekin bazkalduko genu(ke)en, baina nahiago izan zenuen jatetxe hartara joan.

 

- Euria eginEZ GERO, etxean geratuko gara (= euria egiten badu) (baldintza erreala).

- Euria eginEZ GERO, etxean geratuko ginateke (= euria egingo balu) (alegiazko baldintza edo hipotetikoa).

- Euria eginEZ GERO, etxean geratuko ginen = ginatekeen (=euria egin (izan) balu) (baldintza irreala edo lehenaldikoa), baina ateri zegoenez, paseotxo bat ematera irten gara zakurrarekin.

- Arazoren bat sortuZ GERO, deitudazu lehenbailehen, hitzordua bertan behera uzteko (=arazoren bat sortzen bazaizu) (baldintza erreala).

- Zalantzaren bat edukiZ GERO, galdedazue (=zalantzaren bat baldin badaukazue) (baldintza erreala).

- Jo eta ke  ikasiZ GERO, azterketa gaindituko dut (=jo eta ke ikasten badut…) (baldintza erreala).

Baina KONTUZ!!!!! EZ NAHASTU HONEKIN:

 

ADITZ JOKATUA + -(e)NEZ GERO: Kausa adierazten du:

- Euria gogotik egin duENEZ (GERO), urtegiak gainezka daude (=euria gogotik egin duelako).

- Lan handia izan duzuNEZ (GERO), ezin izan zara etorri festara (=lan handia izan duzulako).

- Negu gorria igarotzen ari garENEZ (GERO), uda heltzeko irrikan nago (=negu gorria igarotzen ari garelako).

- Zalantza asko ditudaNEZ (GERO), hitzordua eskatuko diot Dabidi tutoretza-saio baterako (=zalantza asko ditudalako).

- Jo eta ke ikasi dudaNEZ (GERO), azterketa gainditu dut (=asko ikasi dudalako).

-     Egitura, esapide eta esamolde jatorrak euskaraz (I). Ikasleek euskarazko egitura, esapide nahiz esamolde jatorra hautatu behar zuten, gaztelaniatiko kalkoak saihestuz. Zuzendu ahala, zenbait ohar egin dizkiet. Ariketa aberasgarria guztiz euren aberastasun lexikoa hobetzeko.

-     Joan den astean, Interneten oharkabean utziz goazen arrasto digitalari buruzko cloze-testa zuzendu genuenean, azkenaldean, honako esaldi hau topatu genuen: Facebook-ekin jarraituta, zabalduta dago erabiltzailea hil ondoren sare sozialetan bere profila galtzen ez delako ustea.

 Horrek emandako aitzakiarekin, honakoa azaldu nien:

DELAKO + ustea, susmoa, itxaropena, errezeloa, albistea, zurrumurrua… > deLAKOA = DEN  + ustea, susmoa… (DENAREN + ustea, susmoa…)

Etorkinak lan bila etortzen direla uste dut

> Etorkinak lan bila etortzen direla + KO + ustea (izena) oso zabalduta dago. = Etorkinak lan bila etortzen diren ustea oso zabalduta dago (direnaren ustea).

Mariak piper egin duela + KO + susmoa (izena) daukat.

= Mariak piper egin duen susmoa daukat (duenaren susmoa).

Elsa Pataky Hondarribian etxe bat erostekotan dabilela + KO + zurrumurrua (izena) zabaldu da herri osoan.

= Elsa Pataky Hondarribian etxe bat erostekotan dabilen zurrumurrua zabaldu da herri osoan (dabilenaren zurrumurrua). 

-     Gaur, -(e)LAKO + IZENA = -(e)N + IZENA egituren erabilera hori gogorarazi ostean, etxerako zituzten hamar berridazketak zuzendu ditugu klasean.

-     Arratsaldeko taldean: Sarean, armiarmen modura (2. saioa). Giza-harreman birtualen, hots, aurrez aurrekoak ez direnen gainean solastu dira ikasleak: facebook, Twitter… Lehenengo hiru puntuak izan dituzte mintzagai.

-          Gero eta jende gehiagok erabiltzen omen ditu sare sozialak (facebook, twitter, whatsapp, badoo, meeting...) giza harremanetarako. Zergatik ote? Zuk erabiltzen al dituzu? Menpekotasuna sor dezakete sare sozialek? Gaixotasun izatera hel liteke gehiegizko erabilera hori?

-          Zer deritzozu Internet bidez lagunak edota bikotekidea ezagutzeari? Alderatu (=erkatu = konparatu) aurrez aurreko ezagutzarekin. Nolako jendeak erabiltzen du, zure ustez, sarea jende berria ezagutzeko? Zergatik jotzen ote dute sarera, taberna edota dantzalekuren batera jo beharrean?

-          ETXERAKO LANAK:

§ -(e)Z GERO baldintzazkoa eta –(e)NEZ (GERO) kausazkoa bereizteko berridazketak.

§  Alegiazko baldintza edo hipotetikoa laburbiltzen duen txostena irakur dezatela.

§  Alegiazko baldintza edo hipotetikoa. NOR-NORI-NORK lantzeko bi ariketa osagarriak (euskaljakintza.com web orritik hartu eta neuk moldatuak).

§  Alegiazko baldintza edo hipotetikoa. NOR-NORK sistema lantzeko ariketak. www.euskaljakintza.com web-orriko biak.

§  Prestatu bitartekotza fitxak:  15 minutuz, hurrengoan elkarri azaltzeko. Haurtzaroan eta nerabezaroan pantailak segurtasunez erabiltzeko dekalogoa / Sare sozial nagusiak eta sare sozialen erabiltzaileak eta eguneroko erabilera 15-29 urte arteko gazteen artean.

§  EKARRI:

§  Begiradak izeneko ulermen-jarduera.

§  Zer egin behar nuke Googlek nitaz dakien informazio guztia ezabatzeko? deritzon cloze-testa.

§  Maitasunaren arriskuak izeneko ulermen-jarduera.

§  Otsailak 14, San Valentin eguna izeneko cloze-testa.

§  Ziberseguruak al gara? izeneko ulermen jarduera, testua bertatik ateratako esaldiekin osatzekoa.