B2.2 mailako 43. eskola, 2025eko martxoaren 20koa

 

43. eskola: 2025eko martxoaren 20koa 

·    Konparaziozkoak lantzeko berariaz prestatutako errepaso-testa (Etxebizitzak alderatzen. Testa) zuzendu dugu.

OHARRA: Norbaitek berriro egin nahi izanez gero, ariketa hau H5P formatuan (interaktiboa) ere eskura dago blogean.

·    ENTZUNAREN ULERMENA: Zer berri? 4. Sei albistetxo entzun dituzte eta  bi ariketa egin. Lehenengoan, albiste bakoitza  albiste horren gaiarekin uztartu behar izan dute, alegia, berri bakoitza zeri buruzkoa den edo zertaz aritu diren hizketan jakin behar izan dute; bigarren ariketan, berriz, horko esaldiak zein hiztunek esan edo aipatu dituen aukeratu behar izan dute. Ariketa bakoitzerako, behin entzun behar da entzungaia; azken finean, entzungai berak direnez, bi ariketak egitean, azkenerako, albiste bakoitza bi aldiz entzuten da. Nahi izatera, zuzendu ostean, berriro entzun daitezke.

“Zaharrak berri”. Norbaitek “zer berri?” galdetzen dizunean, “zaharrak berri” erantzun diezaiokezu, ez dagoela berririk, ezer ez dela aldatu adierazteko. Gaztelaniazko “sin novedad” euskaraz modu txukunean adierazteko modua.

·         Joan den egunean, Daniela Cutasen 5. berridazketak emandako aitzakia baliatuta,  a EZ EZIK, b ERE emandiozko juntagailuaren azalpen zehatza egin nien (2. zuzenketa-oharra). Horretatik abiatuta, gogorarazi diet ez dituztela nahasi behar:

A) Ezezko baldintza egiteko erabiltzen den EZIK = EZEAN.

B) Salbuespenak adierazteko IZAN EZIK.

C) Bi osagai uztartzeko erabiltzen den EZ EZIK…ERE.

 ·         Familia ereduen gaira itzulita, Guraso izateko modu asko daude izeneko elkarrizketako hainbat esaldi berridatzi behar zituzten etxean. Hori zuzentzen jardun dugu. 6. berridazketatik 25.era artekoak zuzendu ditugu, beharrezko azalpenak emanez (IKUS zuzenketa-oharrak). 25 esaldi dira, ikasleek guk emandako egiturak erabiliz berridatzi behar zituztenak. Berridazketa batzuk ongi etorri zaizkigu zenbait eduki errepasatzeko (perpaus kontzesiboak, esaterako); beste batzuetan, berriz, egitura berriak agertu zaizkigu, hala nola, 2., 13. eta 18. berridazketetan agertu zaiguna:

Ez du ZERTAN txarra IZAN = Ez du txarra IZAN  BEHARRIK.

 Atera zaizkigun egiturak:

a.   Perpaus kontzesiboak (ARREN, NAHIZ ETA, BA- ERE,                     -AGATIK ERE, -TA ERE, GABE ERE).

b.      BESTERIK EZ = BAIZIK EZ = BAINO EZ = BAKARRIK.

c.       DEMAGUN…-(e)LA = EMAN DEZAGUN…-(e)LA.

d.  Kausazko perpausak (-eLAKO, BAIT-, ETA). Gogorarazi diet, bi kausa edo gehiago ETA batek kateatuta dauzkagunean, gaztelaniaz ez bezala, euskaraz kausazko perpaus bakoitzak eraman behar duela kausazko aurrizki edo atzizkia: Niri dagokidanez, oraindik ez zait iritsi ezkontzeko unea, hemezortzi urte baino ez BAITitut (1. kausa) eta goizegi BAITa (2. kausa) horretarako.

e.       -TZAT + HARTU / JO / UKAN / EDUKI.

f.        BAINO…-AGO / BEZAIN.

g.      Ezintasuna nominalizazioarekin: EZ DAUKAT / EZ DAGO…-T(z)ERIK.

h.      Ahalmena nominalizazioarekin: BADAUKAT / BADAGO…-T(z)EA.

i.        ZILEGI IZAN (zilegiak).

-   AHOZKO ADIERAZPENA (30´ lehen saioa): Alokairuko umetokia eta intseminazio bidezko ugalketa mintzagai. Gaurkoan eta hurrengo klasean, kosta ahala kosta haurra izateko egunotan ezagutuko ditugun bi hautabideak izango ditugu hizpide. Gaur, Xabier Madariagari egindako elkarrizketan agertu zitzaizkigun ideia nagusiak bildu ditut eta bakoitzaren gainean denbora jakin batez hitz eginarazi diet.

-       AHALERA:

-          Emakume askok

o   eduki DITZAKETE haurrak

o   = eduki AHAL DITUZTE haurrak

-          Beste emakume batzuek, ordea, zoritxarrez,

o   EZIN DUTE haurrik eduki.

o   EZ DEZAKETE haurrik eduki.

o   EZIN DEZAKETE haurrik eduki.

o   EZIN eduki DEZAKETE haurrik.

- EUSKAL AHALERA. Azalpen orokorra egin diet, Gramatika eta ariketak II liburuko 10. orrialdean daukatena. Dena den, 10. orrialdeko edukia nahiko nahasia izan daitekeelakoan, nik orrialde horren laburpen bat prestatu diet eta berau erabili dut nire azalpena egiteko, liburuko teoria baino argiago eta ordenatuago dagoelakoan:

                                                                                      i.      osaera (nola osatzen den)

                                                                                   ii.      aditzoinaren erabilera (salbuespenak salbuespen)

                                                                                 iii.      hiru aldiak (oraina, alegiazko edo hipotetikoa, iragana)

                                                                                  iv.      eta, azkenik, ezintasuna adierazteko aukera desberdinak:

ezin dut ikusi = ez dezaket ikus_ =  ezin dezaket ikus_ = ezin ikus_ dezaket;

ezin naiz isildu = ez naiteke isil_  = ezin naiteke isil_  = ezin isil_ naiteke.

 

2.      EZIN DUT kaferik HARTU             EZIN NAIZ kontzentratu

3.      EZ DEZAKET kaferik HAR_          EZ NAITEKE kontzentra_

4.      EZIN DEZAKET kaferik HAR_      EZIN NAITEKE kontzentra_

5.      EZIN HAR_ DEZAKET kaferik      EZIN kontzentra_ NAITEKE

-                 Etxerako lanak:

-       EZIK = EZEAN / IZAN EZIK / EZ EZIK…ERE bereizteko berridazketak.

-       AHALERA: Gramatika eta ariketak II liburuko 11. orrialdeko 1, 2. eta 3. ariketak (3.aren erantzun orria hurrengoan banatuko diet).

-       AHALERA: Gramatika eta ariketak II liburuko 12. orrialdia irakurri eta 13. orrialdeko ariketak egin eta eurek zuzendu, ez baitute zailtasun handirik. Ariketa horietan, ahalerako NOR adizkiak (naiteke, gaitezke…) eta NOR-NORK sistemako 3. pertsonak (dezaket, ditzaket…) baino ez datozenez, erraz egingo dituzte.

-       AHALERA: Orainaldiko ahalerako adizki ezagunenak  (nor – naiteke, zaitezke…  – eta nor-nork 3. pertsona – dezaket, ditzaket, dezakegu, ditzakete…–) errepasatzeko ariketa analitiko osagarria + erantzunak.

OHARRA: Norbaitek nahiago badu, ariketa hau H5P formatuan (interaktiboa) ere eskura dago blogean.

-       Genero berdintasunaren gaiari helduta, Josebe Iturriozi egindako elkarrizketa: Josebe Iturrioz: “Denok izan beharko genuke oso feminista”. Jarduera honetan, ikasleek erantzun bakoitzari dagokion galdera hautatu behar dute.

-       Ginekologiaren ama ezkutua izeneko jarduera, testua bertatik ateratako esaldiekin osatzean datzana.

-       EGINA IZAN BEHAR DUZUE: Igogailuan izeneko ulermen-jarduera (246. fitxa)

-       PRESTATUA IZAN gaurko zenuten bitartekotza-fitxa