B2.2 maila: ARRATSALDEKOEN 14. eskola eta GOIZEKOEN 13. klasea. Azaroak 14 eta 15

 

Arratsaldeko taldearen  14. eskola eta goizekoaren 13.a: azaroaren 14 eta 15ekoa

-       Bi taldeetan: “Alde” daramaten zenbait egitura edo esapide ezagutarazi nizkien joan den astean. Egitura hauek lantzeko ariketa zuzendu dugu, astiro, beharrezko azalpenak emanez. Honako hau gogorarazi diet, lehen ere azaldu nien arren. ALDEAN konparaziozkoa darabilgunean, alde batetik,  2. konparaziogaiari NOREN edo ZEREN kasua erantsi behar zaio ezinbestean eta bestetik,  -AGO(a) ez dugu gehitu behar (BAINO erabiltzean, bai). Izan ere, ALDEAN da konparazio marka eta horrek ez du –AGO(a) eramaten.

-          Bilbo (a) Donostia (b) BAINO handiAGOA da

-          Bilbo (a) DonotiaREN (b) ALDEAN handia_(goa) da.

-          Bilbo, (a) DonostiaREKIN (b) ALDERATUTA = KONPARATUTA, handia_ (goa) da.

-          Gure aitona (a) zurea (b) BAINO osasuntsuAGO dago.

-          Gure aitona (a) zure aitonAREN > zureAREN (b)  ALDEAN osasuntsu_ (ago) dago.

-   Gure aitona, (a) zure aitonAREKIN > zureAREKIN (b) ALDERATUTA = KONPARATUTA, osasuntsu_ (ago) dago.

-          Mugikor honek (a) beste horrek BAINO GEHIAGO balio du.

-          Mugikor honek (a) beste horrEN (b) ALDEAN asko (gehiago) balio du.

-      Mugikor honek, (a) beste horrEKIN (b) ALDERATUTA = KONPARATUTA, asko (gehiago) balio du.

-          Oro har, emakumezkoek (a) gizonezkoek (b) BAINO pazientzia handiAGOA dute dendaz denda ibiltzeko.

-          Oro har, emakumezkoek (a) gizonezkoEN (b) ALDEAN pazientzia handia_ (goa) dute dendaz denda ibiltzeko.

-          Oro har, emakumezkoek (a), gizonezkoEKIN (b) ALDERATUTA = KONPARATUTA, pazientzia handia_ (goa) dute dendaz denda ibiltzeko.

Kontuz!!!

Gure aitona ZUre aldean, osasuntsu_ dago

 (gure aitona / zu ari gara konparatzen).

= Gure aitona ZU BAINO osasuntsuAGO dago.

 

Gure aitona ZUREAren aldean, osasuntsu_ dago

 (gure aitona / zure aitona = zurea ari gara konparatzen)

= Gure aitona  ZUREA BAINO osasuntsuAGO dago.

-   Bi taldeetan: Lehenengo gaian euskara eta euskaldunok ditugu aztergai. Euskaldun batzuk, Euskal Herritik at bizi dira, Argentinan eta Renon, esate baterako. Kanpoan bizi den komunitate horri “Diaspora” deritzo. IKUS-ENTZUNAREN ULERMENA: Miel Anjel Elustondo. Euskal diaspora: “Ezagutzen ez dena ez dugu maite”(x1). Diasporari buruzko bideo pasarte hau ikusi dugu bitan. Lehenago, itemak azaldu ditugu eta hauek azaldu ahala, atzealdean ipini diedan lexikoaren berri eman diet. Ikusi ondoren, zuzendu egin dugu, erantzun zuzenak behar bezala arrazoituz. Nahi izatera, hirugarrenez ikus daiteke, erantzun zuzenak berresteko bideoa etenez.

Hona hemen ariketa horretan aipagarria izan den lexikoa:

-          Ordezkatu (“sustituir”) > ordezkapenak egiten ditut ospitalean > ni ordezkoa naiz.

-    Ordezkatu (“representar”) > gizon hori enpresa bateko ordezkaria da; gelako ordezkaria Natalia / Gorka da.

-          Ezjakintasuna=ezezagutza: “ignorancia”, “desconocimiento”. Ezjakintasun handia dago gai horren gainean = gai horri buruz.

-          Bermatu (“garantizar”) = ziurtatu (“asegurar”)

-          Sakabanatu = barreiatu (“esparcir”, “dispersar”)

-          Helburu(a) = xede(a) = jomuga

-        Ustekabean = ezustean. Mendian perretxikotan nenbilela(rik), ustekabean basurde bat atera zitzaidan sastraken artetik.

-    Makina bat euskaldun_ = euskaldun_ ugari = euskaldun_ anitz = hamaika euskaldun_ = hainbat euskaldun_ = euskaldun_ mordoa….

-  Belaunaldi(a) = gizaldi(a): “generación”. Ingurumena zaintzen ez badugu, hurrengo belaunaldiek arazo larriak izan ditzakete.

-     Erbestea (=atzerria, baina zentzu politikoan) (exilio) > erbesteratu (erbestera joatea, arrazoi politikoengatik) Adib. Puigdemont Belgikan bizi da erbesteratuta.

-      Eskarmentua (“experiencia”) Adib. Lan munduan: Curriculum honi atxiki dizkiot nire laneko eskarmentua egiaztatzeko agiriak.

-          Bizipena (“experiencia, vivencia”). Bizi izandako zerbait, gertatu zaizun zerbait: Koman egon zen bi hilabetez; bizipen haren ondoren, gauzak beste modu batera ikusten hasi zen.

-   Ondorengoa = oindordekoa (“descendiente”). Pilar Altzoko Handiaren ondorengoa da; Santxotenak bera agoteen oinordekoa dela dio.

-     Arbasoak (“antepasados”). Nire arbasoak Caceresekoak ziren. Altzoko Handia Pilarren arbasoa zen.

J Entzungaian agertu zaigu “(horrek) lehengo lepotik burua!” esapidea, norbait ez dela aldatu, lehen bezalakoa dela edo lehen bezala jokatzen duela, lehengoan jarraitzen duela adierazten duena. Hala dio Miel Anjelek: “Nik ezagutzen ditut hara (Ameriketara) joan direnak eta burua lehengo lepotik dutenak”. Ez direla aldatu, alegia, lehen bezalaxekoak izaten edota lehen bezala jokatzen jarraitzen dutela. Hona hemen beste adibide argigarri bat: Gaizkile horrek urteak igaro zituen espetxean eta askatu orduko, emakume bat bortxatzen saiatu zen. Horrek lehengo lepotik (du)burua!

-      Bi taldeetan: Miel Anjel Elustondo. Euskal diaspora: “ezagutzen dena ez dugu maite”. Ulermen jarduera hau zuzendu dugu. Ikasleek galderak eta erantzunak uztartu behar izan dituzte etxean. Zuzenketa azkarra egin dugu; ez dugu testua irakurri, bideoa ikusi berria baitugu.

-       Bi taldeetan: AHOZKO ADIERAZPENA: Turista mota (30´): Aurreko egunetan, turismoa  eta honek dakarren masifikazioa mugatu behar litzatekeen ala ez eztabaidatu dugu. Joan den egunean zuzendutako testuan (Bidaiatzeko modu berrien bila) zenbait ideia agertu zitzaizkigun, hala nola, gaur egun lehen baino irteera motzagoak egiten ditugula, oporretara joaten garenean gutxiago gastatzen saiatzen garela, askoz lehenagotik erosten ditugula azken momentura arte itxaron beharrean, gazteek nahiago izaten dutela bidaia-txartela erosi eta gero euren kabuz ibili, eta badirela merke bidaiatzeko moduak, esaterako, etxe-trukea, autoa partekatzea eta cochsurfing-a. Zu zeu nolako turista zaitugu? Beste makina bat turista bezala, promozionatzen diren lekuetara joaten den horietakoa ala txoko ezkutuen bila jotzen duten horietakoa? Ikasleak binaka nahiz hirunaka bilduta puntu jakin batzuen gainean solastu dira (puntu bakoitzeko denbora-tarte jakina utzi diet). Gaurkoan, lehenengo lau puntuak izan dituzte mintzagai.

1. Gazteek dena antolatuta daukaten bidaiak egin beharrean, bidaia-txartela bakarrik erosten omen dute askotan eta gero gerokoak. Zuk zer duzu nahiago, bidaia antolatuak (hegaldia, egonaldia, otorduak, txangoak...dena barne)  egin ala bidaia-txartela bakarrik hartu eta gero zeure kontura ibili? Zergatik?

2. Zein izango litzateke zure ametsetako bidaia? Nora joango zinateke dena ordainduta edukiz gero?

3. Inoiz izan al duzu arazorik zure bidaiaren batean? Zein arazo? Nola konpondu zenuen? Erreklamazioa jarri behar izan zenuen?

4. Turistek beti errespetatu behar lituzkete (tokian) tokiko ohiturak (mezkita batera sartzeko praka luzeak janztea edo burua estaltzea, esaterako)?

5. Zuk trukatuko al zenuke zeure etxea ezezagun batzuekin? Zergatik? Eta partekatuko al zenuke autoa ezezagun batekin / batzuekin bidaia bera egiteko? Zeure burua fidakaitzat (fidakaitza = mesfidatia) daukazu? Ala fidakorra zarela uste duzu?

6. Zer deritzozu couchsurfing-ari[1]? Zuk partekatuko zenuke etxea bidaiari ezezagunekin? Hartuko al zenituzke zure etxean?

-       ETXERAKO LANAK:

-    Bi taldeetan: Kaliforniara joandako lehenengo euskaldunen testigantzak izeneko ulermen orokorreko jarduera.

OHARRA: joan den egunean etorri ez zinetenok jakin dezazuen: EZ DUGU ZUZENDUKO asteazkenean / ostegunean, datorren astean baizik.

-  Bi taldeetan: Ikasleen ekoizpen idatzian nahiz ahozkoan, gramatika zuzentasuna, aberastasuna eta ideien arteko koherentzia bezain garrantzitsua da ideia horiek (esaldi nahiz paragrafoak) behar bezala uztartzea (=lotzea), horretarako testu antolatzaileak (lokailuak,…) erabiliz, “klipak” balira bezala. Lokailurik erabilienen teoria prestatu eta banatu diet, neuk klasean azalduko diedan arren, eurek etxean jada irakurria izan dezaten.

OHARRA: joan den egunean etorri ez zinetenok jakin dezazuen: asteazkenean / ostegunean azalduko dizuet; ahal baduzue, aurretik irakurria izan; bestela, ez kezkatu.

-         Goizeko taldean, Lehenengo eskola eguna. Aurreko ikasturteetako ikasleek ekoiztutako 28 esaldi banatu dizkiet ikasleei, baina erlatibozkoen kasu-marka (nor, nork, nori) kenduta. Ikasleek esaldi horietako erlatibozkoak deklinatu behar  dituzte. Arratsaldeko taldean: jada egina izan behar lukete, baina norbaitek oraindik egin ez badu, garaiz dabil egiteko. Klasean zuzenduko dugunez, egunero ekarri, zuzendu arte.

-     Bi taldeetan: Egin ez badituzte, egin ditzatela iraganeko NOR-NORI-NORK lantzeko ariketak, Bakarka liburukoak.

-          EKARRI:

                                                              i.      Bidaiatzeko aholkuak. Ulermen-jarduera honetan, batetik, hitz bankuko hitzak txertatu behar dituzte araudiaren hutsuneetan eta, bestetik, a), b) eta c) artean aukeratu behar dute ondo deklinatuta dagoena. Lexikoa ikasteko eta mugagabea errepasatzeko, ariketa egokia da guztiz.

---

[1] Zer DERITZOZU couchsurfing-ARI = Zer IRIZTEN DIOZU couchsurfing-ARI = Zer IRUDITZEN ZAIZU couchsufing-A