Osatu testua, bertatik ateratako 22 hitzak hutsune egokietan txertatuz.
araudi22 etik 1 garren arrastagarria.
(ikus)miran22 etik 2 garren arrastagarria.
beharrean22 etik 3 garren arrastagarria.
gatazka22 etik 4 garren arrastagarria.
leporatzea22 etik 5 garren arrastagarria.
lasaitua22 etik 6 garren arrastagarria.
ezinbestean22 etik 7 garren arrastagarria.
norberarentzako22 etik 8 garren arrastagarria.
behintzat22 etik 9 garren arrastagarria.
dakarrela22 etik 10 garren arrastagarria.
geure buruarekin22 etik 11 garren arrastagarria.
berezko22 etik 12 garren arrastagarria.
ingurumen22 etik 13 garren arrastagarria.
udatiar22 etik 14 garren arrastagarria.
gakoetako22 etik 15 garren arrastagarria.
sustatzeko22 etik 16 garren arrastagarria.
hazkundea22 etik 17 garren arrastagarria.
ahalbidetzen22 etik 18 garren arrastagarria.
ezean22 etik 19 garren arrastagarria.
saihesten22 etik 20 garren arrastagarria.
bidezkoak22 etik 21 garren arrastagarria.
bizpahiru22 etik 22 garren arrastagarria.
Turistak Kontxako pasealekuan. GORKA RUBIO / ARP
2017-08-06 / Samara Velte
Kostaldean bizi den eta udan lan egitea egokitu (=tokatu) zaion donostiar batek baino gehiagok hartu ohi du
Urteetan, inork auzitan jarri (=kuestionatu) ez duen mantra edo leloa izan da turismoak urrea
Orain, baina, turismoa gehiegi sartu zaigu bizitzan. Azpiko etxean
Arazoa dator norbere herrian ez dagoenean
Baina izan gaitezen zintzoak
Eztabaidan gutxi laguntzen dute jarrera zuri-beltzek. Turistak
Irudipena ematen du (=Badirudi = Ematen du) turismo-industriak edozein aisialdi industriaren joera berberak dauzkala: gero(z) eta jende gehiago dabilela gero(z) eta gauza gutxiago —edo gauza antzekoagoak— egiten. Eta hori, maiz (=askotan = sarritan), promozionatzen (=sustatzen) denaren araberakoa izaten da. Gipuzkoari «San Sebastian region» deitzen badiogu, australiar batek segur aski ez du jarriko kanpalekua Oñatin. Edo, alderantziz: gure auzokideak Istanbulgo bazarrean edota Benidormeko kaleetan topatzeko gure ohitura ez da euskaldunok elkarren arrastoa sumatzen dugulako, baizik eta guztiok leku berberetan ibiltzen garelako alderrai (=noraezean). Zenbat euskal herritarrek ezagutu dute Elizondo Dolores Redondoren liburuen ondorioz? Eta Altzo herria “Handia” filmari esker?
Promozio edo sustapenean baldin badago turistak erakartzeko
Alde horretatik, bertakoen etxean lo egitea ahalbidetzen duten (=lo egiteko aukera ematen duten) plataformak – couchsurfing-a eta etxe-trukea, esate baterako – ez dira berez txarrak: bidaiatzean, bertakoekin harremanetan jartzeko aukera bakarrenetakoak izaten dira maiz. Eta
2017-08-06 / Samara Velte
Kostaldean bizi den eta udan lan egitea egokitu (=tokatu) zaion donostiar batek baino gehiagok hartu ohi du
autoan enpresa-gunera sartutakoan. Izan ere, kalean ez bezala, lantokian edo inguruko industrialdean,
, aparka daiteke. Garagardo bat ordaindu, belarrondokoa (=matrailekoa = zaplaztekoa = masailekoa) eman dizutela sentitu gabe. Paseoak eman, jendetza
ibili gabe.
Urteetan, inork auzitan jarri (=kuestionatu) ez duen mantra edo leloa izan da turismoak urrea
, kostaldeko herriek urte osoan beste ezer ekoitziko (=ekoiztuko) ez balute bezala. Urtez urte aditzen (=entzuten) genituen uda amaierako datuak, hotel eta kanpinak berriro ere bete zirelako pozik. Barre egiten genien sandalien azpian galtzerdiak janzten zituzten turistei, eta nerabeak lehian (=norgehiagoka) ibiltzen ziren,
bat nork kamelatuko. Bizi ibilitakoek (=”espabilatuek”) ere aprobetxatzen zuten familiako etxea, eta udan kanpotarrei alokatuz ordaintzen zuten gero Jakako apartamentua.
Orain, baina, turismoa gehiegi sartu zaigu bizitzan. Azpiko etxean
bizilagun desberdin daude astero, hurrengo egunean lanik egin behar ez dutenez, afariak ozen luzatuz; zaila da etxea urte osorako alokatzea; eta kasko historikoetan euskara ere historiko bihurtzen ari da. Donostiako Udalak ere onartu du —bere modura, hitzez behintzat— turismoaren
ezin litekeela mugarik gabea izan, hots, nola edo hala (=aldez edo moldez) mugatu beharra dagoela turista kopurua. Hiriak eta auzoak bertan bizi diren pertsonek osatzen dituztela, eta ez kanpotik datozkigunek.
Arazoa dator norbere herrian ez dagoenean
lekurik. Donostiako Parte Zaharreko bizilagunek «parke tematiko gastronomiko» batean bizi direla sentitzen dute. Ezinegon (=egonezin) sozial hori badago, eta ez da bidezkoa (=justua) arazo horiek ez dauzkaten hiritarrek «turismofobia»
(=aurpegiratzea = egoztea) masifikazioaren ondorioak zuzenean sumatzen (=nabaritzen) edo jasaten (=sufritzen) dituzten donostiarrei.
Baina izan gaitezen zintzoak
: ahal dugunean, denoi gustatzen zaigu turista izatea, bai bere alderdi komertzialean (astebete Cancunen hoteletik atera gabe, esate baterako), bai onberan (=solidarioan) (Nepalen GKE batekin eskolak berreraikiz, adibidez), bai iraultzailean (Kubako errefuxiatuak eta, bide batez, hondartzak bisitatuz). Luxua da bidaiatzea? Bada, askorentzat, bai. Ekologikoa da,
aldetik eta tokian tokiko (=bertako) kulturaren ikuspegitik? Gehienetan, ez. Baina, plantea liteke turismo jasangarriago bat, kulturak eta ingurumena errespetatuko lituzkeena? Planteatu beharko da,
(=derrigorrez = nahi eta nahi ez = nahitaez).
Eztabaidan gutxi laguntzen dute jarrera zuri-beltzek. Turistak
jartzea helburuz nahastea da: Bulebarrean izozkia hiru euroan saltzen duen langile batek orduko lau euro kobratzen baditu, langilea nahiz kontsumitzailea, biak ateratzen dira galtzen, kanpotarrei begira jarritako prezio batzuk ez baitira inondik ere
. Udatiarrak gaitz gisa seinalatu eta errua beraiei egotzi (=leporatu)
, hobe litzateke galdera batzuk mahai gainean jarriko bagenitu: nork
ditu neurrigabeko prezio horiek? Zerk edo nork sortzen eta sustatzen (=bultzatzen) ditu turismo eta aisialdi zirkuituak? Nork erabaki zuen Gaztelugatxe ikusi beharreko leku bat zela eta San Juan Xahar, berriz, ez?
Irudipena ematen du (=Badirudi = Ematen du) turismo-industriak edozein aisialdi industriaren joera berberak dauzkala: gero(z) eta jende gehiago dabilela gero(z) eta gauza gutxiago —edo gauza antzekoagoak— egiten. Eta hori, maiz (=askotan = sarritan), promozionatzen (=sustatzen) denaren araberakoa izaten da. Gipuzkoari «San Sebastian region» deitzen badiogu, australiar batek segur aski ez du jarriko kanpalekua Oñatin. Edo, alderantziz: gure auzokideak Istanbulgo bazarrean edota Benidormeko kaleetan topatzeko gure ohitura ez da euskaldunok elkarren arrastoa sumatzen dugulako, baizik eta guztiok leku berberetan ibiltzen garelako alderrai (=noraezean). Zenbat euskal herritarrek ezagutu dute Elizondo Dolores Redondoren liburuen ondorioz? Eta Altzo herria “Handia” filmari esker?
Promozio edo sustapenean baldin badago turistak erakartzeko
bat, erabil dezagun promozioa errespetu handiagoko turismo eredu bat
(=bultzatzeko). Desiragarriagoa litzateke kanpotik guregana datorrenak leku honi beste modu batean begiratzen ikasiko balu; jakingo balu, adibidez,
hizkuntza bat daukagula hemen; edota txosnen atzean hilabeteetako eta pazientzia handiko lan kolektiboa dagoela.
Alde horretatik, bertakoen etxean lo egitea ahalbidetzen duten (=lo egiteko aukera ematen duten) plataformak – couchsurfing-a eta etxe-trukea, esate baterako – ez dira berez txarrak: bidaiatzean, bertakoekin harremanetan jartzeko aukera bakarrenetakoak izaten dira maiz. Eta
publikoek eragotzi (=galarazi = debekatu) behar luketena da hortik negozioa egitea. Izan ere, Donostia hartzen ari den martxan, bi hiri ari dira sortzen: turisten Donostia eta bertako donostiarren Donostia. Banatuta (=bereizita) dauden bitartean, beti egongo dira elkarren lehian; eta, arautu
, ekonomikoki errentagarriena dena – turisten Donostia – nagusituko (=gailenduko) da, eta horrekin batera, ezinegon soziala areagotuko (=handituko) da. Klase
bat sortuko da, dirudunak ez direnei hirigunean bizitzen jarraitzea zailduko diena eta hiritik kanpoko auzo zein herrietara joatera behartuko dituena.
HITZEN BUZOIA
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina