Maila Aurreratuko 38. eskola, martxoaren 11 eta 12koa

38. eskola, martxoaren 11 eta 12koa

 Arratsaldekoekin:

-          Gramatika eta ariketak II liburuko 11. orrialdeko 3. Ariketa zuzentzen amaitu dugu arbel digitalean. Hurrengoan kopiak banatzekotan geratu naiz. Ariketa horretan, ezintasuna lantzeko bost lau aukera desberdin landu dituzte.

-          Gramatika eta ariketak II liburuko 13. orrialdean zalantzarik baduten galdetu diet. Eurek zuzentzekoa zen. Ohartarazi diet ahalera hau erabil daitekeela baldintza errealaren bigarren zatian, ondorioaren ordez:

Euria egiten badu,  euria egiten badu, busti egingo gara

Euria egiten badu, busti egin gaitezke

Ingelesez astiro hitz egiten badiote, dena ulertzen du Ingelesez astiro hitz egiten badiote, dena uler dezake.

-          Gramatika eta ariketak II liburuko 16. orrialdea aztertu dugu: AHALERA HIPOTETIKOA edo ALEGIAZKO AHALERA: izan eta ukan (3. pertsonak baino ez). Ikusarazi diet 3. pertsonek L- daramatela hasieran, alegiazko adizkietan ohikoa den bezala.

-     Halaber, ahalera hipotetikoa, besteak beste, planak egiteko eta baimenak nahiz mesedeak kortesiaz edo era leunean eskatzeko erabiltzen dela adierazi diet eta praktikan, orainaldikoak eta alegiazkoak berdintsuak direla, hots, neutralizatu egiten dela bien arteko aldea.

            -  Baldintza hipotetikoaren ondorio gisa ere erabil daiteke ahalera hipotetikoa  (ekialdeko euskalkietako joera), ondoriozko adizki hipotekoen ordez. Ohar bitez, ordea, baldintzaren ondorioan ez bezala, ahalera erabiltzen dugunean aditzoina (egin, irits…) baliatuko dugula.

Bihar jai izango bazenu, elkarrekin egun pasa egingo genuke = elkarrekin egun pasa egin genezake

 Autoz joango banintz, garaiz iritsiko nintzateke = garaiz irits ninteke.

-          Baldintza hipotetikoa eta irreala nahasian datozen ariketa-sorta zer moduz egin duten galdetu eta, zalantzarik badute, argitu (eurek zuzentzekoak dira).

-          “Hiria” gaiaren barnean, hainbat azpigai landu ditugu: Irun hiria, trafikoa, mugikortasuna, azpiegiturak…Gaurkoan, azken azpigaiari heldu diogu: Hiria vs. Herria. Horretarako, lehenik “Herria nahiago”  deritzon close-testa zuzendu dugu, irakurri ahala, beharrezko azalpenak emanez. Hitzen sinonimoei dagokienez, hitz askoren sinonimoak parentesi artean ipini ditut lana errazte aldera.

-          Hona hemen, besteak beste, ikasleei egin dizkiedan hainbat ohar (kopia bana eman diet ikasleei):

-          EZEAN: ezezko baldintza egiteko erabiltzen dena. Ez nahastu EZEAN = EZIK baldintzazkoa / IZAN EZIK (=salbu) / EZ EZIK…ERE emendiozkoa. Horretarako, bere garaian orri bat eman nien, non adibideen bidez  argi ikus baitzezaketen hiruon arteko aldea.

-          HEINEAN (= NEURRIAN). Maila edo neurria adierazten duten moduzko perpausak osatzeko erabiltzen da. Askotan bigarren zatian konparaziozkoa dakar eta ez ahaztu aurreko adizkiak –(e)N hartzen duela, adizki hori jokatua izaten baita. Adibide gehiago:

                                         Ahal duguN neurrian (=heinean) lagunduko dizugu.

                                         Ikasten duzuN heinean (=neurrian), hobeto ulertuko duzu.

Hegoaldera goazEN heinean (=neurrian), klima lehorragoa da.

Azterketa eguna hurbiltzen deN heinean (=neurrian), gero eta urduriago nago.

                                         Antzeko egiturak bilatze aldera, honako hauek izan litezke:

Ikasi AHALA, hobeto ulertuko duzu

Zenbat eta gehiago ikasi, orduan eta hobeto ulertuko duzu.

Hegoaldera joan AHALA, klima lehorragoa da.

Zenbat eta hegoalderago joan, klima orduan eta lehorragoa da.

Azterketa eguna hurbildu AHALA, gero eta urduriago nago.

Azterketa eguna zenbat eta hurbilago dagoen, orduan eta urduriago nago.     

-TZEKOTAN baldintzazkoa.

Baldintza honek zentzu berezia du, nolabait (“bestela ez”) dakar berekin, inplizituki. “Behar ba…” edo “nahi ba…” erabiliz interpreta litezke horrelakoak. Adibideak jarri ditugu:

Joatekotan (=joan behar badugu), autoz joango gara (bestela, ez gara joango).

Egitekotan (=egin behar badut), neure modura egingo dut (bestela, ez dut egingo).

Utziko dizut, baina berriro itzultzekotan (bestela, ez dizut utziko).

Sekretu bat esango dizut, baina inori ez kontatzekotan (bestela, ez dizut esango)

Etxea erostekotan, Mirakontxan erosiko nuke (bestela, ez nuke erosi ere egingo).

-  Cloze-test horretako azken itema oinarritzat harturik,  -TZEKOTAN nominalizazioak euskaraz dituen hiru balioak azaldu dizkiet, horretarako eskema eta taula baliatuz. Jarraian, baldintzazko –TZEKOTANi heldu diogu eta honen eta –(E)Z GERO baldintzazkoaren arteko aldea azaldu diet, horretarako hiru trikimailu erakutsiz. Azalpenaren osagarritzat erabili dugu eurek duten orria.

- ENTZUNAREN ULERMENA: “Hirian ala herrian?” Ikasleak launaka bildu dira eta bitan entzun dugu entzungaia. Ikasle bakoitzak solaskide bati buruzko informazioa jaso behar izan du, ahalik eta datu gehien, esate baterako, solaskide horrek zer duten nahiago, herria ala hiria, zergatik…, gero bere solaskideak esan duena beste hiru taldekideei kontatzeko. Entzungaian lau solaskidek hitz egingo dute: Iñaki Zabaletak, Aitor Olanok, Guruzne Etxeberriak eta Arantxa Ibabek. Laurek gai hori dute hizpide. Solaskideok bi lekuetan bizitakoak dira eta euren uste eta bizipenen berri eman digute entzungaian. 

 

-                 Non bizi, hirian ala herrian? Ondoren entzungo duzuen pasartean Iñaki Zabaleta, Aitor Olano, Gurutze Etxeberria eta Arantxa Ibabek gai hori dute hizpide. Solaskide hauek bi lekuetan bizitakoak dira eta euren uste eta bizipenak azalduko dizkizuete.

-                 Launaka jarri, arretaz entzun bakoitzak zer dioen eta zuetako bakoitzak jaso ditzala solaskide horietako bakoitzari buruzko datuak, esate baterako, zer duten nahiago, zergatik,.... Ondoren zuetako bakoitzak taldekideei eman diezaiela bere solaskideek esandakoaren berri.

-  AHOZKO ADIERAZPENA II. Entzungai horretatik abiatuta, launaka bildu eta irratiko lau esatariek herriaz /hiriaz ziotena laburbildu diote elkarri.

-  Amaitu ostean, nik neuk bildutako ideia nagusien kopia bana eman diet, eurek ikus dezaten zenbateraino ulertu duten eta zenbateraino izan diren ideia nagusiak jasotzeko gai.

-          ETXERAKO LANAK:

·         Idazlanetan NOR eta NORK kasuak askotan nahasten dituztela-eta, Atalak liburuko NOR eta NORK kasuei buruzko 1. fitxa (6. or) eta 10. fitxa (20. or)  egin ditzatela (eurek zuzentzekoak).

·         Erlatibozko bereziak. Hurrengorako denek egina eta zuzendua izan dezatela lehenengoa: Errua telebista ikusten ez duenarena da.

·         Gaurko entzungaian jasotako datuak gainbegira ditzatela; horretarako, solaskide bakoitzak esandako ideia nagusien kopia bana eman diet zenbateraino ulertu duten eta zenbat informazio jasotzeko gai izan diren ikus dezaten.

·         Herrian / hirian bizitzearen alde on edo abantailak  / txarrak edo eragozpenak  aintzat hartuz, atzeko taula osa dezatela. Herrian / hirian bizitzearen abantailak eta eragozpenak idatz ditzatela (eskema edo gidoitxo bat prestatu behar dute), hurrengo egunean horrezaz eztabaidatzeko. Hor bertan dituzte kontuan har ditzaketen hainbat puntu (zerbitzuak, eskuragarritasuna, lasaitasuna, segurtasuna, elkarrezagutza…)

·         Ahalera hipotetikoa: Gramatika eta ariketak II liburuko 16. orrialdeko ariketak egin ditzatela (gelan zuzentzekoak).

·         -TZEKOTAN lantzeko bi orrialde: batean, -TZEKOTANen hiru balioak bereiz ditzaten eta, bestean, -TZEKOTAN eta –(E)Z GERO baldintzazkoa bereiz ditzaten.

Goizekoekin:

-          Hondarribiko aireportuari buruzko  ulermen jarduera zuzendu dugu. Mugikortasunarekin duen zerikusiagatik, garraio azpiegitura jakin bati heldu diogu, Hondarribiko aireportuari. “Gogor kritikatu dute Hondarribiko aireportuko pista mozteko erabakia”  close-testa zuzendu dugu. Baita jarraian datozen sinonimoak ere.  Ohartarazi:

o   GAITZETSI (txartzat hartu edo txartzat jo, ez onartu) Adib.: Manifestazioa egingo da sexu-indarkeria gaitzesteko.

o   GUTXIETSI (gutxiago balio balu bezala tratatu. Adib. Ez nazazue gutxietsi, ez daukat unibertsitate karrerarik, baina asko dakit)

o   HOBETSI (zerbait hobea delakoan aukeratu, hobetzat hartu). Adib.: Bi proposamen horien artean mendira joatea hobetsi genuen

-          AHOZKO ADIERAZPENA: Abiadura Handiko Trena - AHT (25-30´ inguru): Abiadura Handiko Trena izan dugu mintzagai. Arbel digitalean jarri dizkiet mintzarako puntuak eta eurei kopia bana eman diet.

-  ENTZUNAREN ULERMENA: 2001ko azaroaren 7ko albistegia. Horretarako, aurretik itemak azaldu dizkiet (esaterako, EZEAN baldintzazkoa agertu zaigu, baita –TZEA eta PARTIZIPIOA + IZANAren arteko aldea ere) eta ondoren, bizpahiru aldiz entzun ondoren, zuzendu egin dugu, azalpenak emanez.

Albistegian honako hau agertu zaigu: ETAk borroka armatua UTZI IZANA ospatzeko. Hau agertu denez, gogorarazi IZANA eta Nominalizazioaren arteko aldea: pozten naiz zu ezagutzeaz / pozten naiz zu ezagutu izanaz. Gai hau lantzeko, Atalak  liburuko 28. fitxa  egin genuen (egina ez badute  egin dezatela). (48. or.)

-  Atalak liburuko 5. fitxan (ERE lokailua) zalantzarik izan duten galdetu (eurek zuzentzekoa zen) eta, izan badute, argitu.

-  Atalak liburuko 39. fitxan (EZ BEZALA, EZ BEZALAKOA) lehen bi ariketetan zalantzarik baduten galdetu eta hirugarren ariketa, gelan zuzendu. Saihestu dezatela X Yren desberdina da. Horren ordez, erabil dezatela X Y EZ BEZALAKOA da.

-  ETXERAKO LANAK:

§  Idazlanetan NOR eta NORK kasuak askotan nahasten dituztela-eta, Atalak liburuko NOR eta NORK kasuei buruzko 1. fitxa (6. or) eta 10. fitxa (20. or)  egin ditzatela (eurek zuzentzekoak).

§  Erlatibozko bereziak. Hurrengorako denek egina eta zuzendua izan dezatela lehenengoa: Errua telebista ikusten ez duenARENA da.

§  AHALERA lantzeko  orrialde osagarriak (izan / ukan), oraingoz, orainaldian bakarrik egin ditzaten (eta eurek zuzendu).